Լեռնային
Ղարաբաղի
Հանրապետությունը
գտնվում
է
Փոքր
Կովկասի
հարավ-արեւելյան
մասում:
Հանրապետության
մակերեւույթը
տիպիկ
լեռնային
էեւ
ընդգրկում
է
Ղարաբաղյան
բարձրավանդակի
արեւելյան
հատվածն
ու
արեւմուտքից
թեքությամբ
իջնում
դեպի
արեւելք`
ձուլվելով
Քուռ-Արաքսյանընդարձակ
հարթավայրի
մեծ
մասը
կազմող
Արցախյան
դաշտավայրին: Մակերեւույթի
այսպիսի
թեքության
պատճառով
էլ
Լեռնային
Ղարաբաղի
գրեթեբոլոր
գետերը
արեւմտյան
եւ
հարավ-արեւմտյան
լեռներից
հոսում
են
դեպի
արեւելք
ու
հարավ-արեւելք,
Արցախյան
դաշտավայրը:
Լեռնային
այդարագահոս
գետերը
հարյուրավոր
դարերի
ընթացքում
Արցախ-Ղարաբաղ
լեռնաշխարհի
մակերեւույթը
վեր
են
ածել
անդնդախոր
ձորերի
ու
գեղատեսիլհովիտների:
Դրանցից
հատկապես
նշանավոր
են
Իշխանագետ,
Վարանդա,
Խոնաշեն,
Կարկառ,
Ինջա,
Խաչեն,
Կավարտ,
Թարթառ
գետերի
հովիտները:
Սրանցից
ամենաընդարձակը
Թարթառ
գետի
հովիտն
է,
որը
գտնվում
է
Մարտակերտի
շրջանում:
Այսպիսով,
հանրապետության
տարածքն
ունի
խիստկտրտված
լեռնային
մակերեւույթ:
Համեմատաբար
հարթավայրային
են
Մարտունու
եւ
Մարտակերտի
շրջանների
արեւելյան`
ցածրադիր
մասերը:
Լեռնային
Ղարաբաղի
տարածքի
միջին
բարձրությունը
ծովի
մակարդակից
կազմում
է
1100 մ.:
Հյուսիսից
հարավ`
Լեռնային
Ղարաբաղի
արեւմտյանամբողջ
սահմանով
ձգվում
է
Ղարաբաղյան
լեռնաշղթան,
որից
էլ
սկսվում
են
երկրամասի
տարածքով
արեւմուտքից
դեպի
արեւելք
ձգվող
մի
շարքլեռնաճյուղեր:
Հյուսիսային
մասով
ձգվում
է
Մռավի
լեռնաշղթան,
որտեղ
էլ
գտնվում
են
Արցախի
ամենաբարձր
լեռնագագաթները`
Գոմշասարը
/3742 մ./
եւ
Մռավը
/3343 մ./:
Սրանք
մտնում
են
Մարտակերտի
շրջանի
հյուսիս-արեւմտյան
հատվածի
մեջ:
Ղարաբաղյան
լեռնաշղթայում
է
գտնվումՙՔառասուն
աղջիկ՚
լեռնագագաթը
/2828 մ.,
Ասկերանի
շրջան/:
Ավելի
հարավում
են
գտնվում
Մեծ
Քիրսը
/2725 մ.,
Շուշիի
եւ
Հադրութի
շրջաններիսահմանագլուխ/
եւ
Դիզափայտը
/2480 մ.,
Հադրութի
շրջան/:
Արցախ-Ղարաբաղի
լեռնաշխարհը
Հայկական
ամբողջ
լեռնաշխարհի
նմանբնութագրվում
է
ակտիվ
սեյսմիկությամբ:
Մեծ
տեղ
են
գրավում
անցյալում
առաջացած
հրաբխային
ապարները.
կրաքարերը,
յուրայի
ու
կավճիդարաշրջաններին
պատկանող
նստվածքային
այլ
ապարները:
|