êáõÛÝ Ñ»ï³½áïáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝÇ »ñÇï³ë³ñ¹áõÃÛ³Ý ÁݹѳÝáõñ íÇ׳ÏÇ ³é³í»É ËáñÁ áõëáõÙݳëÇñáõÃÛ³Ý ³Ù»Ý³Í³í³ÉáõÝ ÷áñÓÝ ¿, áñÝ ³ñí»É ¿ í»ñçÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: ¸³ å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ Ý³Ë ¨ ³é³ç ³ÛÝ å³Ñ³ÝçÇó »ÉÝ»Éáí, áñÁ ¹ñíáõÙ ¿ ѻﳽáï³Ï³Ý ËÙµÇ ³éç¨, ³ÛÝ ¿` ëï³Ý³É Ñݳñ³íáñÇÝë ɳÛÝ ¨ ËáñÁ ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ »ñÇï³ë³ñ¹áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ` áõÕÕ³ÏÇ Çñ»ÝóÇó, áñå»ë½Ç ÷áñÓ³·Çï³Ï³Ý ËáõÙµÁ ÑÇÙÝí»Éáí ¹ñ³Ýó íñ³ Ç íÇ׳ÏÇ ÉÇÝÇ Ï³½Ù»É »ñÇï³ë³ñ¹áõÃÛ³Ý ÏÛ³ÝùÇ ×ß·ñÇï å³ïÏ»ñÝ ³ñï³óáÉáÕ ²½·³ÛÇÝ ½»ÏáõÛó: 

Գիրքը նվիրված է Հայի էության բացահայտմանը: Գիրքը և նրա հեղինակը իր արջև դրել է դարակազմիկ ու շատ բարդ խնդիր` ցույց տալ իրական հայի կերպարը, ցույց տալ, թե ով կարող է հայ  կոչվել և կրել այդ ի ծնե տրվող պատվավոր ազգության կոչումը . լինել Հայ, ի՞նչ է դա : 

1992- 1994 թվականների մարտական գործողությունների ընթացքում ազատագրված տարածքները շատ կարևոր մասն են ՀՀ-ի և նրա անվտանգության : Ազատագրված շրջանները առանց մեկնաբանությունների հանդիսանում են պատմական Հայաստանի մի մասը և նրանք պատմականորեն և մշակույթորեն կապված կարող են լինել միայն հայերի հետ և Հայաստանին , ըստ այդմ նրանց գտնվելը այլ երկրի կազմում անհասկանալի է , և վերջապես անընդունելի:

Այս հոդվածները ժամանակին հրապարակվել են <Հանրապետական> ամսագրում : ժողովածուն արծածվող թեմայի շուրջ առաջին աշխատությունն է:Ակնհայտ է , որ այս թեման կարևոր ռազմանական, պատմամշակութային նշանակություն ունի հայության համար: Գրքում քննարկվող ամենակարևոր հարցը այն է , որ հայը կարող է լինել այլախոս ու այլադավան , սակայն երբեք չդավաճանել ազգային գաղափարախոսությունը:

Այստեղ ընդգրկված նյութերի մեկ կարևոր մասը վերցված է ՙԼեռնային Ղարաբաղի Հիմնախնդիր - Կարգավորման ուղիներ՚ գրքից, Խորհրդարանական լսումներ, 29-30 մարտի, 2005թ., ՀՀ Ազգային ժողով, Երևան, 2006թ.

«Հայ ընտանիք» գրքույկը ընթերցողին է ներկայանում հայ ընտանիքի արդի խնդիրներին առնչվող մի շարք հոդվածներով` արյան մարքրության, արյունակցության, ընտանեավարության վերաբերյալ:

¶ñùáõÙ ³Ù÷á÷í³Í »Ý Ñ»ÕÇݳÏÇ 2000, 2001 ¨ 2005 ÃÃ. ÉáõÛë ï»ë³Í áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝù ÝíÇñí³Í »Ý ѳÛÏ³Ï³Ý ÇÝùÝáõÃÛáõÝÁ Ó¨³íáñ³Í áñáßÇã ·áñÍáÝÝ»ñÇ ùÝÝáõÃÛ³ÝÁ£  ²é³çÇÝáõÙ µ³ó³Ñ³ÛïíáõÙ ¿ Ñ³Û ½ÇÝíáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ¨ ³ñáÛ³Ñá·»µ³Ý³Ï³Ý ³ñÅ»ùÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·Á 4-5-ñ¹ ¹³ñ»ñáõÙ£ гٻٳï³Ï³Ý ùÝÝáõÃÛ³Ý »Ý »ÝóñÏíáõÙ ³ëå»ï³Ï³Ý« ë³Ùáõñ³Û³Ï³Ý ¨ Ñ³Û ½ÇÝíáñ³Ï³Ý å³ïíá í³ñù³Ï³ÝáÝÝ»ñÁ áõ Ýñ³Ýó ÑÇÙݳ¹ñáõÛÃÝ»ñÁ£ ÖßïíáõÙ ¿ ѳÛÏ³Ï³Ý ½ÇÝáõÅÇ Ãí³ù³Ý³ÏÁ ÑÇÝ ¨ ÙÇçÇÝ ¹³ñ»ñáõÙ£ ìϳ۳ÏáãíáõÙ áõ Ù»Ïݳµ³ÝíáõÙ »Ý ûï³ñÝ»ñÇ ïí³Í ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÝ»ñÁ ѳÛáó Ù³ñï³Ï³Ý ѳïϳÝÇßÝ»ñÇÝ áõ é³½Ù³ñí»ëïÇÝ£ 

²ß˳ïáõÃÛáõÝÁ ùÝÝáõÙ ¿ XVII-XVIII ¹³ñ»ñÇ Ñ³Ûáó å³ïÙáõÃ۳ݪ ¹»é¨ë Ùáõà Ùݳó³Í ÙÇ ß³ñù ËݹÇñÝ»ñ: سëݳíáñ³å»ë, Ýáñ μ³ó³Ñ³ÛïáõÙÝ»ñáí Ý»ñϳ۳óí³Í »Ý ²Ù»Ý³ÛÝ Ñ³Ûáó ϳÃáÕÇÏáëÝ»ñÇ Ï³å»ñÁ Ñ³Û ³½³ï³·ñ³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý Ñ»ï, ѳÛáó »Ï»Õ»óáõ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛáõÝÁ, ²ñ³ñ³ïÛ³Ý »ñÏñÇ úëÙ³ÝÛ³Ý ï³ëÝٻϳÙÛ³ 鳽ٳϳÉÙ³Ý(1724-1735 ÃÃ.) Ý»ñ·áñÍáõÃÛáõÝÁª ϳÃáÕÇÏáë³Ï³Ý »ñ»ù Çñ³ñ³Ñ³çáñ¹ ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ íñ³ª 1726, 1730 ¨ 1734 ÃÃ.

êáõÛÝ ÅáÕáí³ÍáõÝ ³Ù÷á÷áõÙ ¿ г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó í»ñçÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ å³ñμ»ñ³μ³ñ ³ÝóϳóíáÕ` §¶³ñ»·ÇÝ ÜŹ»ÑÇ áõëÙáõÝùÁ »õ ¹ñ³ ³ñ¹Ç³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¦ ûٳÛáí Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ ÙñóáõÛÃÝ»ñÇÝ Ý»ñϳ۳óí³Í  É³í³·áõÛÝ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ:  γñ»õáñ»Éáí ¶³ñ»·ÇÝ ÜŹ»ÑÇ ï»ë³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛ³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ Ù»ñûñÛ³ Ñ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý ÏÛ³ÝùáõÙ` Ñ»ÕÇݳÏÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ÷áñÓ ¿ ϳï³ñíáõÙ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ ÝŹ»ÑÛ³Ý ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ¹ñáõÛÃÝ»ñÁ, ³ñ¹Ç³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ` ³ÛÝ í»ñÉáõÍ»Éáí г۳ëï³ÝÇ »õ ѳÛáõÃÛ³Ý ³éç»õ XXI ¹. ͳé³ó³Í Ù³ñï³Ññ³í»ñÝ»ñÇ Ñ³Ù³ï»ùëïáõÙ:

§²å³·³ å³ïÙ³µ³ÝÁ ¸Ç᷻ݻëÇ å»ë ɳåï»ñ í»ñóñ³Í å»ïù ¿ ùñùñ» Ù»ñ Ý»ñϳ ¹³ñÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÁ, áñ ·ïÝ» ³ÛÝ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇÝ, áñáÝó ·áñÍÁ ÝÙ³ÝíáõÙ ¿ ÑÇÝ Ñ»ùdzÃÝ»ñÇ ¹³ñáõ Ñ»ñáëÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ: Ð³Û Ý»ñϳ Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ³å³·³ ³Ý³ã³é å³ïÙ³µ³ÝÁ ß³ï ùã»ñÇÝ Ï·ïÝÇ, áñáÝó ³ÝáõÝÁ ³ñųÝÇ ÏÉÇÝÇ Ñ³í»ñųóÝ»Éáõ... ²Ýßáõßï áõ ³ÝϳëϳÍ, ¹ñ³Ýó ÃíáõÙ ÏÉÇÝÇ »õ ¶³ñ»·ÇÝ ÜŹ»ÑÇ ³ÝáõÝÁ...¦:

1918Ã. Ù³ÛÇëÛ³Ý ¹»åù»ñÇó Ñ»ïá, »ñµ ѳçáñ¹³µ³ñ Çñ»Ýó ³Ýϳ­ËáõÃÛáõÝÁ Ñéã³Ï»óÇÝ ìñ³ëï³­­ÝÁ, г۳ëï³ÝÁ »õ ²¹ñµ»ç³ÝÁ` ѳÛï³­ñ³ñ»Éáí ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ÇÝùݳÉáõͳñÙ³Ý Ù³ëÇÝ­,­ ³å³ »ñµ 1918Ã. ÑáÏï»Ùµ»ñÇ 30-ÇÝ ÂáõñùÇ³Ý é³½Ù³Ï³Ý ÉáõͳñÙ³Ý »ÝóñÏí»ó (³ÛÉ Ï»ñåª ·ñ»Ã» áãÝã³óí»ó)  ²Ýï³ÝïÇ ÏáÕÙÇó »õ ëïÇåí³Í »Õ³í Çñ ½áñ­ù»ñÁ ¹áõñë µ»ñ»É ²ÛëñÏáíϳëÇó, ²Ë³Éù³É³ùÇ »õ ´áñã³ÉáõÇ ·³í³éÝ»­ñÇ å³ïϳݻÉáõÃÛ³Ý ËݹÇñÁ ëñ»ó ѳÛ-íñ³ó³Ï³Ý ѳñ³µ»ñáõÃÛáõÝÝ»­ñÁ: 1918Ã. Ù³ÛÇëÇ 21-ÇÝ ÐÐ ËáñÑñ¹³ñ³ÝÁ ÁݹáõÝ»ó, Ñ»ïá 8 ûñ ³Ýó Ó³ÛÝ»ñÇ 19 ÏáÕÙ, 8 ¹»Ù, »õ 6 Ó»éÝå³Ñ ѳñ³µ»ñ³ÏóáõÃÛ³Ùµ åݹ»ó §²Ë³Éù³É³ùÇ ·³í³éÁ  г۳ëï³ÝÇ ³Ýµ³Å³Ý Ù³ë ѳٳñ»Éáõ¦ Ù³­ëÇÝ áñáßáõÙÁ: 

ԱՅՍ ԳԻՐՔԸ ԲԱՑԱՌԻԿ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԱՐԺԵՔ Է ՆԵՐԿԱՅԱՑՆՈՒՄ , ՔԱՆԶԻ ԱՅՆ ԱԿԱՆԱՏԵՍԻ ԱՉՔԵՐՈՎ Է ՆԿԱՐԱԳՐՈՒՄ ՀԱՅ ՀԵՐՈՍՆԵՐԻ ԿԱՏԱՐԱԾ ՍԽՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ` ԱՐՎԱԾ ՂԱՐԱՔԻԼԻՍԱՅԻ ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԻ ԺԱՄԱՆԱԿ: