Ուրարտերենի և հայերենի (գրաբարի) լեզվական նյութի համեմատումից ստացվում է, որ ուրարտերենի՝ մեզ հասած և հասկանալի բառապաշարի մեծ մասն իր զուգահեռն ունի հայերենում: Ընդ որում, այդ ընդհանուր բառերի (բառարմատների) մեծ մասը բնիկ հայերեն է, ունի հնդեվրոպական ծագում, որոնցից շատերը ներկայացված են իրենց հնագույն իմաստով և/կամ ձևով: Ավելին, հայերենի հետ ընդհանուր են ոչ միայն բառարմատները, այլև բառակազմական ածանցների մեծ մասը: Դրանք նույնպես հիմնականում բնիկ են և ունեն հնդեվրոպական ծագում: Մյուս կողմից` հայերենի հիմքում ընկած և նրա հնագույն շերտ կազմող բառակազմական ածանցների մեծ մասը նույնպես իր զուգահեռներն է գտնում ուրարտերենում: Ուշագրավ է, որ եղած ընդհանուր նյութում նկատվող որոշ տարբերություններն ունեն խիստ կանոնավոր բնույթ և հիմնականում համահունչ են նախագրաբարյան հայերենի` համեմատական քերականության կամ այլ մեթոդներով վերականգնվող պատկերին: Եթե նկատի ունենանք հայերենի կրած վերոնշյալ օրինաչափ փոփոխությունները և հնարավոր բարբառային (այս մասին տե՛ս ստորև) տարբերությունները, ապա մեր հաշվարկները ցույց են տալիս, որ ուրարտերենի հասկանալի բառապաշարում առկա բառարմատների մոտ 65%-ը և բառակազմական ածանցների 85-90%-ը ընդհանուր են: Այսինքն՝ այս երկու լեզուները (բնականաբար, ուրարտերենի մեզ հասած կաղապարային և միաոճ տեքստերի սահմանափակ լեզվական նյութի սահմաններում) հիմնականում բաղկացած են ընդհանուր բառարմատներից և բառակազմական ածանցներից:
|