Պարույր Սևակի սկզբնական շրջանի անտիպ բանաստեղծությունների ,բանաստեղծական շարքերի պոեմների ու նամակների սույն ժողովածուն՝ ըստ Հովհ. Ղազարյանի անձնական արխիվի, որոշ բացառությամբ տպագրվում է առաջին անգամ` բանաստեղծի ծննդյան 60 ամյակի առթիվ:
Ժողովածուն ամփոփում է Վարպետի նշանավոր ,,Հայդուկի երգերից'' շարքը, որը ժամանակին տպագրվել է նախահեղափոխական հայ մամուլում, իսկ նրա երկերի ժողովածուն երբեք չի զետեղվել:Երկրորդ բաժինը կազմում են քնարական այն բանաստեղծությունները, որոնք նույնպես ծանոթ չեն ընթերցողների լայն շրջաններին, քանի որ մնացել են հայ պարբերականների էջերում:
Ժողովածուն ընդգրկում է 17-18-րդ դարերի հայ բանաստեղծության խոշորագույն ներկայացուցիչներից մեկի՝Նաղաշ Հովնաթանի սիրո, խնջույքի, երգիծական խոհա-խրատական տաղերը: Իբրև հավելված ներկայացվում է բանաստեղծի որդու` Նաղաշ Հակոբի` ողբը հոր մահվան առթիվ:
Ժողովածուն ընդգրկում է 16-րդ դարի վերջի և 17-րդ դարի առաջին քառորդի հայ միջնադարյան գրականության աչքի ընկնող ներկայացուցիչներից մեկի՝Ներսես Մոկացու բանաստեղծությունները:
"Давид Сасунский" ("Сасунци Давид"), -
героический эпос армянского народа. Состоит из четырёх ветвей: "Санасар
и Багдасар", "Мгер Старший", "Давид Сасунский" и "Мгер Младший".Название всему эпосу дала его третья
ветвь. Считается, что поводом для её создания послужило восстание в 851
году крестьян против сборщиков дани Арабского халифата в одном из
районов Армении, - горном Сасуне.
Ժողովրդի սիրտը, միտքը, փիլիսոփայությունը, միով բանիվ՝ ժողովրդի հանճարը արտացոլվում է նրա ստեղծած հեքիաթների մեջ։ Քանի որ հեքիաթ ստեղծող ժողովուրդը անմահ է, հեքիաթն էլ մնում է նրա հետ անմահ։ Ի՞նչ խոսք, որ հեքիաթը կերպարանափոխվում և իր դարաշրջանի, իր ժամանակի կնիքն է կրում։Որ շատ չիջնենք հազարամյակների խորքը, հիշենք թեկուղ՝ «Ի սկզբանե էր բանն, և բանն էր առ աստված, և աստված էր առ բանն»։ Այս սքանչելի հեքիաթը իրապես գովերգն է ոչ թե աստծո, այլ բառ ու բանի։ Բիբլիական առասպելներից սկսած մինչև մեր օրերը ավանդը, առասպելը, հեքիաթը կենդանի են ժողովրդի մեջ։
Կապույտ1 բերդը պաշարված էր ...Դեռ նոր էր բացվել գարունը, նոր հալվել ձյունն ու սառույցը և թավշյա կանաչով պատել բերդի շրջակայքը, երբ Յուսուֆ սպարապետը յուր հրոսակներով կանգ առավ Կապույտ բերդի պատերի տակ և բազմաթիվ սպիտակ վրաններով շրշապատեց բերդը, ուր ամրացել էր հայոց թագավոր Սմբատը յուր հավատարիմ խմբով: Արեգակը նոր էր թաքնվել լեռների քամակին՝ յուր ետևից թողնելով ծիրանագույն շերտեր, որոնք հետզհետե անհետանում էին, մեկ գույն մյուսի հետ խառնվում, ոչնչանում և ապա թողնում ամպերի գորշ կույտեր: Կամաց-կամաց հեռավոր լեռներն ընկղմվում էին խավարի մեջ և անհետանում, այնինչ Կապույտ բերդի շրջակա բլուրները և դաշտերը ծածկվում էին խարույկներով:
В этом сборнике вы найдете замечательные армянские сказки Ованеса Туманяна в переводе знаменитых русских писателей и поэтов таких как, С.Я. Маршак, В.Звягинцевой, Я.Хачатрянца, В.Абрамян и др.
ժամանակով Կատուն ճոն էր,Շունն էլ գըլխին գըդակ չուներ,Միայն, գիտեմ ոչ՝ որդիանց որդի Ճանկել էր մի գառան մորթի:Եկավ մի օր, ձմեռվան մըտին,Կատվի կուշտը տարավ մորթին:— Բար աջողում, ուստա Փիսո,Գլուխըս մըրսեց, ի սեր աստծո,Ա՜ռ էս մորթին ու ինձ համար Մի գդակ կարի գըլխիս համար:Վարձիդ համար միամիտ մընա՜,Համա-համա շատ չուշանա:
Նախնական կրթությունը ստացել է հայրենի գյուղում, այնուհետև Ջալալօղլու (այժմյան՝ Ստեփանավան) դպրոցում։ 1883 թվականից շարունակել է ուսումը Թիֆլիսի Ներսիսյան Ճեմարանում, սակայն նյութական ծանր իրավիճակի պատճառով 1887 թ. ստիպված եղավ թողնել դպրոցը և սկսեց աշխատել Թիֆլիսի հայ եկեղեցական դատարանում, այնուհետև Հայ Հրատարակչական միության գրասենյակում (մինչև 1893 թ․)։
Գրականության պատմության մեջ կան դեմքեր, որոնց ստեղծագործության տեղը և արժեքը որոշվում են տվյալ պատմական ժամանակաշրջանի մեջ միայն: Այս իմաստով նրանք պատկանում են անցյալին. նրանց վաստակը, ձեռք բերումները գեղարվեստական տեսակետից կապված են գրական զարգացման պրոցեսի այս կամ այն շրջափուլի հետ: Եվ քանի որ գրական-գեղարվեստական մտքի այսօրինակ ներկայացուցիչների ժառանգությունը գրականության պատմության թեև ոչ էական, բայց անբաժանելի մասն է կազմում, ուստի այն զուրկ չէ գիտական ու գրապատմական հետաքրքրությունից: Այս վերջին հանգամանքը թերևս այն վճռական գործոնն է, որով այդ գրողների ստեղծագործությունը ժամանակակից ընթերցողի համար արժեք ու նշանակություն է ձեռք բերում:
Մարկոզովների բնակարանԸ: Մեծ, հարուստ կահավորված սալոն: Մաքուր և կոկետաբար հագնված Անֆիսան փետուրներից շինված ավելով փոշուց մաքրում է կահ-կարասին, երգելով ու թռչկոտելով: Գործն ընդհատելով, մոտենում է մեծ հայելուն, նայում է իրան ոտքից մինչև գլուխ, շտկում է մազերը, հիանում է ինքն իրանով, մանավանդ իր ոտների գեղեցկությամբ և նոր կոշիկներով:
Գեղեցիկ ամառանոցային պարտեզ: Կենտրոնում երկու միմյանց կից բուսած ծառեր խիտ տերևներով: Նրանց ստվերի տակ թեյի սեղան սպիտակ սփռոցով ծածկված, շուրջը եղեգնյա աթոռներ: Խորքի ամբողջ երկայնությամբ երկաթե ցանկապատ, որի մեջտեղում դռներ՝ կանաչ ներկած: Դեպի աջ օրրան (համակ), որի վրա մի բարձ և մի անկազմ գիրք: Ցանկապատից դեն փողոց, հետո թփերով ծածկված բլուր, հետո միմյանցից բարձր լեռների շարք: Շատ հեռվում մի ձյունագագաթ լեռն, ընդհանրապես վեհ և գեղեցիկ կովկասյան պեյզաժ:
(Մի պատկեր Բաքվի մշակների կյանքից)— Աղա՜, զավոդն այրվում է: Իվան Գրիգորիչ Մարությանցը մի միջահասակ, չաղ և բավական ջահել մարդ էր եվրոպական սև հագուստով: Նրա լիք, կոլորակ և մաքուր սափրած երեսի կարմիր գույնը մի վայրկյանում թռավ դժբախտ լուրը լսելու ժամանակ: —Ե՞րբ, ո՞ր ժամին, զավոդի ո՞ր կողմից է սկսվել հրդեհը, — վերին աստիճանի անհամբերությամբ և հրամայաբար հարցնում էր նա, երկու փոքրիկ և խորամանկ աչքերի բիբերը արագությամբ շուռ տալով և ձեռները տարածելով դեպի առաջ: Կարծես նա ուզում էր կատաղաբար հարձակվել չարագուշակ լրաբերի վրա և տեղն ու տեղը խեղդել նրան:
Բեմը ներկայացնում է Շարբաբչյանների տունը, մի ընդարձակ սենյակ երեք դռներով, որոնցից խորքինը տանում է նախասենյակ, աջ կողմինը դեպի բնակարան, ձախ կողմինը դեպի հաշվետուն: Դեմուդեմ պատերի առջև երկու գրասեղան, աջ կողմինը Հայրապետի, ձախ կողմինը Լազարի համար: Աջ կողմի գրասեղանի քով մի երկաթյա պահարան դրամի և կարևոր թղթերի համար: Պատերի տակ աթոռներ, պատերի վրա մի քանի քարտեզներ: Ուրիշ ոչ մի զարդ:Ձմեռային վաղ երեկո է. գրասեղանների վրա վառվում են էլեկտրական ճրագները կանաչ լուսամփոփների տակ:
Չեմ հիշում ինչ օր էր, բայց գիտեմ, որ 1883 թվականի օգոստոս ամսի կեսին էր, երբ ես առաջին անգամ տեսա Րաֆֆիին: Ես նոր էի Թիֆլիս եկել, և առաջին ջերմ փափագս էր տեսնել այն մարդուն, որ, իմ կարծիքով, հայ ազգի վշտերի ու դառնությունների ամենաեռանդուն թարգմանը և նրա նվիրական գաղափարների ամենատաղանդավոր արտահայտիչն էր: Նրա ոգևորիչ գրիչը ինձ վրա խոր տպավորություն էր գործել: Նրա անունը ինձ համար անզուգական էր: Այդ անունով ես շատ անգամ էի կռվել և թշնամացել վիպասանի գաղափարի հակառակորդների հետ:
Copyright www.freebooks.do.am "ՀամաՀայկական Էլեկտրոնային Գրադարան"© 2008-2010 Արգելվում է առանց կայքի ադմինիստրացիայի թույլատվության կայքի նյութերի օգտագործումը այլ նպատակներով:
Այլ Բաժիններ
